Stanisław Feliks Binkowski (1887-1944)

organizator i dowódca kwileckiego oddziału powstańców wielkopolskich,

uczestnik wojny polsko-bolszewickiej, oficer Wojska Polskiego,

weteran I wojny światowej, pracownik Polskich Kolei Państwowych,

więzień niemieckich obozów koncentracyjnych, 

absolwent naszej szkoły z roku 1900 

Urodził się 2 listopada 1887 r. w Daleszynku. Był synem cieśli Antoniego z Orzeszkowa i Anny Klapczyńskiej z Rozbitka. Mieszkał z rodzicami w Daleszynku, a później w Kwilczu. Był najstarszy z licznego rodzeństwa. Miał trzech braci: Jana, Antoniego i Romana (wszyscy byli powstańcami wielkopolskimi) oraz pięć sióstr: Jadwigę Annę, Ludwikę Benignę, Paulinę, Gertrudę, Zofię i Joannę. Po ukończeniu Publicznej Szkoły Powszechnej w Kwilczu pracował jako cieśla w majątku Kwileckich. Od 1907 r. wcielony do służby wojskowej w II dywizjonie marynarki wojennej Rzeszy w Kilonii. Do 1910 r. w czasie obowiązkowej służby wojskowej pływał na statku „Deutschland”. Podczas I wojny światowej od 1914 r. na statku „Pomorze” stawiając i łowiąc miny wodne na Morzu Bałtyckim, a od lutego 1918 r. na wojskowym parowcu transportowym „Habsburg”. W 1916 r. mianowany kapralem, a we wrześniu 1918 r. plutonowym. 21.11.1918 r. zwolniony ze służby wojskowej. Od listopada 1918 r. po powrocie z Wielkiej Wojny jako podoficer marynarki (bosman) zorganizował w Kwilczu oddział powstańczy, złożony z ok. 60 miejscowych ochotników, który wyposażył i uzbroił, zdobywając od niemieckich żandarmów lub rekwirując broń, amunicję oraz ekwipunek od mieszkańców Kwilcza i okolicznych wsi. Na czele stworzonego przez siebie oddziału walczył od 6 stycznia 1919 r. pod Sierakowem, Kamionną i Kolnem, a następnie pod Wolsztynem, Kcynią i Chodzieżą. W sierpniu 1919 r. awansowany na ogniomistrza 7 Pułk Strzelców Wielkopolskich, a w październiku 1920 r. na chorążego 15 dywizji piechoty wlkp. Od 1 lipca 1920 r. mianowany podoficerem zawodowym. W maju 1921 r. ukończył kurs uzupełniający dla oficerów prowiantowych. Swoją pracą organizacyjną i dowódczą oraz energicznym postępowaniem i walecznością przyczynił się do powodzenia działań powstańczych na tych odcinkach, za co w 1939 r. otrzymał Krzyż Niepodległości. Następnie brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej w składzie 62 pp, aż do zawieszenia broni. Wiosną 1920 r. walczył na terenie Białorusi i podczas wycofywania się pod Warszawę oraz w trakcie ofensywy wiosennej. We wrześniu 1921 r. przeniesiony do komendantury gospodarczej batalionu zapasowego. 4 sierpnia 1925 r. zakończył służbę w Wojsku Polskim i został przeniesiony do rezerwy. Był pracownikiem Polskich Kolei Państwowych, mieszkał z rodziną w Toruniu. Ożenił się z Marią Korbanek z Kwilcza, z którą miał trójkę dzieci – dwóch synów: Ludwika, absolwenta podoficerskiej szkoły artylerii w Toruniu i Jana (ur. 1913 r.) oraz córkę Jadwigę (ur. 1917 r.). W czasie okupacji żona mieszkała w Nojewie w powiecie szamotulskim. Stanisław został aresztowany 1 kwietnia 1944 r. w Bydgoszczy, a 12 maja osadzony w KL Gusen (numer obozowy 61091). Zginął 6 marca 1945 r. w obozie koncentracyjnym KL Mauthausen-Gusen.

Syn Ludwik w 1937 r. ożenił się z Marią Nowaczyńską z Kwilcza, gdzie mieszkali i mieli czworo dzieci: Grzegorza, który zginał od wybuchu niemieckiego niewypału w ostatnim dniu 1944 r.; Jadwigę absolwentkę filologii polskiej Uniwersytetu Gdańskiego i nauczycielkę w Sławnie; Andrzeja mechanika okrętowego z Gdańska oraz Stanisława absolwenta Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Poznaniu i dyrektora szkoły w Kaczorach.

Biogram Stanisława Binkowskiego znalazł się wśród 30 postaci umieszczonych w publikacji pt. "Wielka Gra z Historią Pojezierza", wydanej jesienią 2023 r. przez CKiEoBP Kwilcz w ramach projektu "Powiatowy Turniej Historyczny", który została dofinansowany przez Samorząd Województwa Wielkopolskiego. Biogram powstał na podstawie dokumentów, zdjęć i wspomnień udostępnionych przez praprawnuka Przemysława Binkowskiego.

Monika Pestka-Lehmann i Marcin Lehmann